Διακοπή Καπνίσματος

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ;

Η διακοπή του καπνίσματος μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να προσβληθείτε από καρδιοπάθεια, πνευμονοπάθεια ή καρκίνο. Επίσης μειώνει τις πιθανότητες να προσβληθείτε από πεπτικό έλκος, οστεοπόρωση - μία πάθηση που αποδυναμώνει τα οστά - και άλλα νοσήματα.

Σε γενικές γραμμές, η διακοπή του καπνίσματος προσφέρει άμεσα και σημαντικά οφέλη στην υγεία ανδρών και γυναικών. Όσο νωρίτερα το διακόψει κανείς τόσο μεγαλύτερο το όφελος. Τα άτομα που το διακόπτουν πριν την ηλικία των 50 ετών, μειώνουν κατά το ήμισυ τον κίνδυνο να πεθάνουν εντός της επόμενης 15ετίας, συγκριτικά με όσους συνεχίζουν να καπνίζουν. Η διακοπή του καπνίσματος είναι εξίσου σημαντική και για όσους δεν καπνίζουν, αλλά βρίσκονται στο περιβάλλον του καπνιστή, επειδή το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας.

Καρδιαγγειακή νόσος – Το κάπνισμα αποτελεί ανεξάρτητο μείζονα παράγοντα κινδύνου για αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο, στεφανιαία νόσο, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή ανεπάρκεια και θνησιμότητα από κάθε αιτία, με εμφανή δοσοεξαρτώμενη σχέση. Η συχνότητα εμφράγματος του μυοκαρδίου είναι 6πλάσια στις γυναίκες και 3πλάσια στους άντρες που καπνίζουν τουλάχιστον 20 τσιγάρα την ημέρα συγκριτικά με άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Οι πάσχοντες από στεφανιαία νόσο που εξακολουθούν να καπνίζουν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για νέο έμφραγμα του μυοκαρδίου και θάνατο περιλαμβανομένου του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Στους εμφραγματίες που διακόπτουν το κάπνισμα, ο κίνδυνος ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου. Οι ασθενείς που εξακολουθούν να καπνίζουν μετά από επαναγγείωση (αγγειοπλαστική ή επέμβαση μπάι-πας) παρουσιάζουν αισθητά υψηλότερη θνησιμότητα συγκριτικά με εκείνους που το διακόπτουν. Ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου που απορρέει από το κάπνισμα υφίσταται ακόμα και σε πολύ χαμηλές δόσεις (αριθμό τσιγάρων), καθώς οι καπνιστές που καταναλώνουν λιγότερα από 5 τσιγάρα ημερησίως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάματα, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου. Το κάπνισμα ακόμα και 1 τσιγάρου ημερησίως αυξάνει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο κατά 50% και τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο κατά 25%.

Πνευμονοπάθεια – Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της πνευμονικής βλάβης που προκαλείται από το κάπνισμα είναι μη αναστρέψιμο, η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αναστείλει την επιδείνωση της βλάβης των πνευμόνων, και πολλοί ασθενείς με χρόνιο βήχα και απόχρεμψη παρατηρούν βελτίωση των συμπτωμάτων τους, στη διάρκεια του πρώτου έτους από τη διακοπή του καπνίσματος.

Κακοήθειες – Το κάπνισμα ευθύνεται για το 90% των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα. Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται 5 χρόνια μετά τη διακοπή, αν και οι πρώην καπνιστές εξακολουθούν να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από τα άτομα που δεν κάπνισαν ποτέ.

Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο και άλλων καρκίνων, όπως του τραχήλου, του οισοφάγου, του παγκρέατος και της ουροδόχου κύστης. Η διακοπή του καπνίσματος είναι ωφέλιμη ακόμα και μετά τη διάγνωση κάποιας από τις παραπάνω μορφές καρκίνου, επειδή μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης δεύτερου καρκίνου και βελτιώνει τις πιθανότητες επιβίωσης από τον πρώτο.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

Καρκινώματα

• Ορθοπρωκτικό

• Οισοφάγου

• Νεφρού

• Παγκρέατος

• Κατώτερης ουροφόρου οδού, περιλαμβανομένου του ουρητήρα, της ουροδόχου κύστης και της νεφρικής πυέλου

• Πνεύμονα

• Λάρυγγα, φάρυγγα, τραχείας και βρόγχων

• Ρινικής κοιλότητας και παραρρίνιων κόλπων

• Πέους

• Στομάχου

• Στοματικής κοιλότητας

• Τραχήλου της μήτρας

Άλλες

• Μεσοθηλίωμα 

• Μυελογενής λευχαιμία

ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΟΥ ΔΙΑΤΡΕΧΕΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΣΑΣ

Η διακοπή του καπνίσματος θα ωφελήσει, επίσης, την οικογένειά σας και άλλα άτομα που περνούν χρόνο μαζί σας, καθώς το παθητικό κάπνισμα έχει συσχετιστεί με πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας.

Οι ενήλικες που εκτίθενται παθητικά στον καπνό διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο πνεύμονα, στεφανιαία νόσο και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τα παιδιά που εκτίθενται παθητικά στον καπνό διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για:

• Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου

• Άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα

• Ωτίτιδες και απώλεια ακοής

• Εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου στη μετέπειτα ζωή

Οι γυναίκες που καπνίζουν στη διάρκεια της κύησης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, όπως πρόωρο τοκετό, αποβολή και γέννηση θνησιγενούς νεογνού. Επίσης, τα νεογνά τους έχουν περισσότερες πιθανότητες να γεννηθούν λιποβαρή.

Η διακοπή του καπνίσματος θα βελτιώσει την υγεία σας ανεξάρτητα από την ηλικία σας και ανεξάρτητα από το πόσο πολύ ή πόσο καιρό καπνίζετε.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ ΑΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΔΙΑΚΟΨΩ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ;

Το κάπνισμα έχει αναγνωριστεί ως μία χρόνια εθιστική νόσος. Ωστόσο, μεταξύ των διαφόρων καπνιστών μπορεί να υπάρχουν σημαντικές διαφορές ως προς τον τρόπο που καπνίζουν. Ένα μικρό ποσοστό μπορεί να μην είναι εθισμένοι στο κάπνισμα, αν και υπολογίζεται ότι περίπου το 85% των καπνιστών είναι εθισμένοι. Μπορεί να υπάρχουν σημαντικές διαφορές - ως προς την επιτυχία της μακροχρόνιας διακοπής, τα συμπτώματα που εκδηλώνονται κατά την προσπάθεια διακοπής, και τους παράγοντες που οδηγούν σε υποτροπή - ακόμα και μεταξύ των εθισμένων ατόμων. Συζητήστε τις προηγούμενες απόπειρες διακοπής με τον γιατρό σας, προκειμένου να αυξήσετε τις πιθανότητες επιτυχούς διακοπής.

Άλλα βήματα που μπορούν να σας βοηθήσουν στην προετοιμασία σας για διακοπή είναι:

• Ορίστε μία ημερομηνία διακοπής

• Ανακοινώστε στην οικογένεια, τους φίλους και τα άτομα του περιβάλλοντός σας ότι επιθυμείτε να διακόψετε το κάπνισμα

• Απομακρύνετε τα τσιγάρα και τα άλλα προϊόντα καπνού από το σπίτι, την εργασία και το αυτοκίνητό σας

• Αρχίστε να σκέφτεστε τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσετε στην προσπάθειά σας να διακόψετε το κάπνισμα

• Ζητήστε βοήθεια από το γιατρό σας

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ Ο ΙΑΤΡΟΣ ΜΟΥ;

Ο ιατρός μπορεί να σας δώσει χρήσιμες συμβουλές σχετικά με τον καλύτερο τρόπο διακοπής. Επίσης μπορεί να σας χορηγήσει φάρμακα που:

• Θα μειώσουν τα δυσάρεστα συμπτώματα που εκδηλώνονται όταν πάψετε να καπνίζετε (στερητικά συμπτώματα)

• Θα μειώσουν την έντονη επιθυμία σας για τσιγάρο

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΤΕΡΗΣΗΣ;

• Διαταραχές του ύπνου

• Ευερεθιστότητα, ανησυχία και άγχος

Μερικά άτομα που διακόπτουν το κάπνισμα υφίστανται παροδική κατάθλιψη, και κάποιοι από αυτούς χρειάζονται ειδική αγωγή, όπως συμβουλευτική καθοδήγηση ή αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Αν μετά τη διακοπή του καπνίσματος αισθανθείτε κατάθλιψη, θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας.

Τα συμπτώματα στέρησης συνήθως αντιμετωπίζονται ευκολότερα λίγες εβδομάδες μετά την πλήρη διακοπή.

Τα άτομα που διακόπτουν το κάπνισμα μπορεί να πάρουν βάρος, επειδή τείνουν να τρώνε περισσότερο μετά τη διακοπή. Συνήθως το βάρος τους αυξάνεται κατά 3 κιλά τις πρώτες δύο εβδομάδες, και κατά 4 κιλά επιπλέον τους επόμενους 4 έως 5 μήνες. Η μέση αύξηση βάρους είναι 4 με 5 κιλά. Ένα πρόγραμμα άσκησης σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο πρόσληψης βάρους. Τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος είναι πολύ μεγαλύτερα των κινδύνων της αύξησης βάρους.

ΠΩΣ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ;

Η αγωγή με υποκατάστατα νικοτίνης ανακουφίζει τα συμπτώματα στέρησης και μειώνει την έντονη επιθυμία του οργανισμού σας για νικοτίνη, την κύρια ουσία των τσιγάρων. Ωστόσο, η αγωγή με υποκατάστατα νικοτίνης δεν εξαλείφει πλήρως αυτά τα συμπτώματα στέρησης. Πολλοί καπνιστές μπορούν να κόψουν το κάπνισμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν υποκατάστατα νικοτίνης.

Η αγωγή με υποκατάστατα νικοτίνης φαίνεται ότι είναι ασφαλής ακόμα και σε καρδιοπαθείς (βλ. παρακάτω). Ωστόσο, η χρήση αυτής της αγωγής αντενδείκνυται εάν το κάπνισμα συνεχίζεται.

Η νικοτίνη διατίθεται σε διάφορες μορφές: Πιπάκι, τσίχλα και διαδερμικό έμπλαστρο. Καμία από τις μορφές αυτές δεν υπερτερεί από τις υπόλοιπες, και φαίνεται ότι η αποτελεσματικότητά τους είναι παρόμοια. Ωστόσο, ο κάθε καπνιστής μπορεί να θεωρεί ότι μία μορφή μπορεί να του ταιριάζει περισσότερο. Ο συνδυασμός διαφόρων μορφών π.χ. έμπλαστρο και τσίχλα, πιθανόν είναι πιο αποτελεσματικός από τη χρήση μίας μορφής μόνο. 

• Βαρενικλίνη (Champix®) – Πρόκειται για ένα φάρμακο που δρα στον εγκέφαλο καταπολεμώντας τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης και την ακατάσχετη επιθυμία για τσιγάρο. Η βαρενικλίνη δεν κυκλοφορεί πλέον στην Ελλάδα.

• Κυτισίνη (Tocovys®) – Η κυτισίνη (γνωστή στις ΗΠΑ ως κυτισινικλίνη), είναι ένα φυτικό αλκαλοειδές με χημική δομή παρόμοια με τη νικοτίνη. Η κυτισίνη, όπως η βαρενικλίνη, συνδέεται με τους νικοτινικούς υποδοχείς ανακουφίζοντας τα συμπτώματα στέρησης και μειώνοντας την ευχαρίστηση από το κάπνισμα. Χρησιμοποιείται για τη διακοπή καπνίσματος στην Ανατολική Ευρώπη εδώ και δεκαετίες. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τον ιστότοπο https://tokovys.com.

• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο (e-cigarette) είναι μία συσκευή που λειτουργεί με μπαταρίες και παράγει ένα αερόλυμα θερμαίνοντας ένα υγρό το οποίο περιέχει διάφορα συστατικά (φυτική γλυκερίνη, προπυλενογλυκόλη, ενισχυτικά γεύσης κ.ά.) και ενίοτε νικοτίνη. Η συσκευή αυτή αποτελείται από τέσσερα βασικά μέρη, όπως παρουσιάζεται στην ακόλουθη εικόνα.

Το αερόλυμα του ηλεκτρονικού τσιγάρου περιέχει λιγότερες τοξίνες από ότι το συμβατικό τσιγάρο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι απαλλαγμένο από τοξίνες ή αβλαβές. Ωστόσο, ο αριθμός και η συγκέντρωση των τοξινών είναι μακράν χαμηλότερα στο ηλεκτρονικό τσιγάρο από ότι στο συμβατικό τσιγάρο και η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι λιγότερο επικίνδυνη από τη συνέχιση του συμβατικού καπνίσματος. Οι ειδικοί εξακολουθούν να μη γνωρίζουν εάν το ηλεκτρονικό τσιγάρο ενέχει κινδύνους όταν χρησιμοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή οι συσκευές αυτές άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρέως μετά το 2013. Ωστόσο, μέχρι τώρα, δεν έχει διαπιστωθεί καμία αύξηση στις καρδιοπάθειες, τις πνευμονοπάθειες ή τον καρκίνο στα άτομα που αντικαθιστούν το συμβατικό τσιγάρο με ηλεκτρονικό. Στις περισσότερες μελέτες, τα άτομα που αντικαθιστούν το συμβατικό τσιγάρο με ηλεκτρονικό παρουσιάζουν ύφεση συμπτωμάτων όπως π.χ. ο βήχας και η απόχρεμψη, καθώς και βελτίωση των αποτελεσμάτων ελέγχου της αναπνευστικής και αγγειακής λειτουργίας.

Μερικές φορές το κοινό αναρωτιέται αν η μετάβαση σε ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθά στη διακοπή του συμβατικού καπνίσματος. Σύμφωνα με μελέτες, το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να αποτελεί μία μέθοδο που βοηθά στη διακοπή, χωρίς να προκαλεί βλάβη. Σε αρκετές μελέτες, ήταν εξίσου ή περισσότερο αποτελεσματικό στη διακοπή του συμβατικού καπνίσματος από ότι τα υποκατάστατα νικοτίνης. Σε μία άλλη μελέτη, το ηλεκτρονικό τσιγάρο ήταν εξίσου αποτελεσματικό με τη βαρενικλίνη.

Όσοι επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως μέθοδο διακοπής του συμβατικού καπνίσματος θα πρέπει να έχουν υπόψη τους τα παρακάτω:

• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν θεωρείται μέθοδος πρώτης γραμμής για τη διακοπή του συμβατικού καπνίσματος λόγω έλλειψης δεδομένων για τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις του στην υγεία.

• Αν και το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι εντελώς αθώο, μπορεί να είναι λιγότερο βλαβερό από τη συνέχιση του συμβατικού καπνίσματος, ενώ βοηθά μερικούς ανθρώπους να διακόψουν το συμβατικό κάπνισμα.

• Εάν κανείς επιλέξει το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως μέθοδο διακοπής του συμβατικού καπνίσματος είναι σημαντικό να διακόψει εντελώς τη χρήση συμβατικών τσιγάρων. Η παράλληλη χρήση και των δύο είναι αδύνατο να μειώσει τους κινδύνους για την υγεία όσο η πλήρης μετάβαση στο ηλεκτρονικό τσιγάρο.

•  Όσοι επιλέγουν το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως μέθοδο διακοπής τείνουν να το συνεχίζουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από όσο την ειδική φαρμακευτική αγωγή.

• Επειδή οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι του ηλεκτρονικού τσιγάρου παραμένουν άγνωστοι, πολλοί ειδικοί ενθαρρύνουν τους χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου να προγραμματίσουν την πλήρη διακοπή του ηλεκτρονικού τσιγάρου μόλις αισθανθούν σίγουροι ότι αυτό δεν θα τους κάνει να ξαναρχίσουν το συμβατικό κάπνισμα.

• Το μεγαλύτερο όφελος για ένα άτομο προκύπτει όταν διακόπτει εντελώς το κάπνισμα, συμβατικό και ηλεκτρονικό.


ΤΙ ΑΛΛΟ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΓΙΑ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΩ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΟΥΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ;  - ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΥΠΟΨΗ ΣΑΣ ΤΑ ΕΞΗΣ:

• Ξεκινήσετε γυμναστική.

• Μην συναναστρέφεστε με καπνιστές και αποφεύγετε τα μέρη που έχετε συνδέσει με το κάπνισμα. Εάν στο περιβάλλον σας υπάρχουν άτομα που καπνίζουν, ζητήστε τους να διακόψουν το κάπνισμα.

• Έχετε πρόχειρες καραμέλες ή τσίχλες. Χρησιμοποιήστε τις εάν αισθανθείτε ακατάσχετη επιθυμία για τσιγάρο.

• Καλή περίοδος για διακοπή του καπνίσματος είναι στη διάρκεια μίας άδειας από την εργασία σας, ιδιαίτερα εάν καπνίζατε στα διαλείμματα.

• Μην τα παρατήσετε, ακόμα και αν ξανακαπνίσετε. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται μερικές προσπάθειες για να τα καταφέρουν. Οι επόμενες προσπάθειες συνήθως είναι πιο επιτυχείς.

• Οι περισσότερες υποτροπές συμβαίνουν την πρώτη εβδομάδα μετά τη διακοπή, όταν τα συμπτώματα στέρησης είναι εντονότερα. Στη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου αναζητήστε υποστήριξη από την οικογένειά σας ή φίλους. Χρησιμοποιήστε ανταμοιβές για την επιτυχή διακοπή: χρησιμοποιήστε τα λεφτά που εξοικονομήσατε από τα τσιγάρα π.χ. σε ένα νέο ένδυμα ή ένα γεύμα.

• Όψιμες υποτροπές παρατηρούνται συνήθως σε περιόδους στρες ή σε κοινωνικές συναναστροφές που συνδυάζονται με κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ.

• Η υποτροπή δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αποτυχία. Κάθε διακοπή είναι νίκη. Όσο περισσότερο κρατά, τόσο το καλύτερο.

• Σκεφτείτε προγενέστερες προσπάθειες διακοπής. Τι έφερε αποτέλεσμα; Τι δεν έφερε αποτέλεσμα; Τι συνέβαλλε στην υποτροπή;

• Αποφύγετε σκέψεις όπως «ένα τσιγάρο δεν θα βλάψει». Κατά κανόνα, το ένα τσιγάρο θα οδηγήσει σε πολλά άλλα.