Δοκιμασία Κόπωσης

Με τη δοκιμασία κόπωσης, ο καρδιολόγος εξετάζει τη λειτουργία της καρδιάς σας, όταν αυτή εργάζεται γρήγορα και έντονα. Όταν η καρδιά χτυπά με ταχείς ρυθμούς, χρειάζεται περισσότερο αίμα. Με τη δοκιμασία κόπωσης ο καρδιολόγος μπορεί να διαπιστώσει αν η καρδιά λαμβάνει αρκετό αίμα στη διάρκεια μίας περιόδου με έντονη και ταχεία λειτουργία, καταγράφοντας με ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) την ηλεκτρική της δραστηριότητα κατά την ίδια περίοδο.

Οι ιατροί συνήθως ζητούν μία δοκιμασία κόπωσης για να αναζητήσουν προβλήματα που εκδηλώνονται όταν η καρδιά εργάζεται έντονα. Ο ιατρός σας μπορεί να ζητήσει δοκιμασία κόπωσης για να:

• Εξακριβώσει αν πάσχετε από στεφανιαία νόσο. Η στεφανιαία νόσος είναι μία από τις συχνότερες καρδιοπάθειες. Σας εκθέτει σε κίνδυνο για έμφραγμα μυοκαρδίου και άλλες μορφές καρδιακής νόσου. Στα άτομα με στεφανιαία νόσο, οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στην καρδιά αποφράσσονται από εναποθέσεις λίπους (αθηρωματικές πλάκες, βλ. Εικόνα 1). Στην εκδήλωσή της συμβάλλουν το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, ο διαβήτης, τα αυξημένα λιπίδια και το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου. Οι περισσότεροι ασθενείς με στεφανιαία νόσο δεν έχουν συμπτώματα. Ενώ το πρώτο σύμπτωμα μπορεί να είναι το έμφραγμα μυοκαρδίου. Μερικοί άνθρωποι εκδηλώνουν συμπτώματα στεφανιαίας νόσου μόνο κατά τη σωματική δραστηριότητα.

• Ελέγξει πόσο καλά λειτουργεί ή καρδιά σας μετά από αγγειοπλαστική (μπαλονάκι) ή επέμβαση στην καρδιά (μπάι-πας).

• Εξακριβώσει αν μπορείτε να ασκηθείτε με ασφάλεια μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου.

• Αποσαφηνίσει την αιτία συμπτωμάτων, όπως πόνος στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή ή αρρυθμίες κατά την άσκηση.

• Εκτιμήσει την ικανότητά σας για άσκηση αν πάσχετε από βαλβιδοπάθεια ή συγγενή καρδιοπάθεια ή έχετε τεχνητό βηματοδότη.

• Eκτιμήσει την ικανότητά σας για άσκηση και την ανταπόκρισή σας στη φαρμακευτική αγωγή, αν πάσχετε από στεφανιαία νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Πριν τη δοκιμασία κόπωσης θα πρέπει να μην έχετε πιεί ούτε φάει τίποτα για 3 ώρες. Αντίθετα, η πολύωρη νηστεία, μπορεί να μειώσει σημαντικά την αντοχή στη δοκιμασία, λόγω εξάντλησης. Χρειαζόμαστε καύσιμα, αλλά όχι πολύ γεμάτο στομάχι.

Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, και ιδιαίτερα αυτοί που λαμβάνουν αγωγή με ινσουλίνη θα πρέπει οπωσδήποτε να καταναλώσουν ένα ελαφρύ γεύμα αφού λάβουν την αντιδιαβητική τους αγωγή, για να αποφευχθεί τυχόν υπογλυκαιμία κατά την άσκηση.

Τέλος, οι καπνιστές θα πρέπει να μην έχουν καπνίσει καθόλου τουλάχιστον για 3 ώρες πριν την εξέταση. Διαφορετικά, η αντοχή τους στη δοκιμασία θα είναι ελαττωμένη.

Σχετικά με την τροποποίηση της φαρμακευτικής σας αγωγής, αυτή θα καθοριστεί κατά περίπτωση από τον ιατρό που παραπέμπει τον εξεταζόμενο για δοκιμασία κόπωσης. Πολλοί καρδιολόγοι συνιστούν 48ωρη διακοπή των φαρμάκων που ονομάζονται β-αδρενεργικοί αναστολείς πριν από την εξέταση, προκειμένου να επιτευχθεί υψηλότερη καρδιακή συχνότητα, ενώ άλλοι επιθυμούν να εξετάζεται ο ασθενής, χωρίς να έχει διακόψει τη φαρμακευτική αγωγή του. Εκεί που χρειάζεται προσοχή είναι όταν διακόπτει κανείς τα αντιϋπερτασικά φάρμακα σε υπερτασικούς ασθενείς, διότι αυτό οδηγεί συχνά σε γρήγορη και σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, με αποτέλεσμα την αναγκαστική διακοπή της δοκιμασίας σε ένα μη-διαγνωστικό πρώιμο στάδιο.

Μετά την επικόλληση των ειδικών αυτοκόλλητων ηλεκτροδίων, ο ασθενής συνδέεται με την συσκευή συνεχούς ηλεκτροκαρδιογραφικής καταγραφής 12-απαγωγών και ανεβαίνει στον τάπητα για να ξεκινήσει την εξέταση. Υπάρχουν πολλά πρωτόκολλα άσκησης σε τάπητα αλλά το συνηθέστερο στην κλινική πράξη είναι το πρωτόκολλο Bruce, στη διάρκεια του οποίου μεταβάλλεται αυτόματα (μέσω προεπιλεγμένου λογισμικού) η κλίση και η ταχύτητα του τάπητα κάθε 3 λεπτά. Υπάρχει συνεχής παρακολούθηση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος στην οθόνη και γίνεται τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης ανά 3 λεπτά, (βλ. Εικόνα 2). Ο καρδιολόγος θα σας παρακολουθεί καθόλη τη διάρκεια της δοκιμασίας.

Ενημερώστε άμεσα τον καρδιολόγο αν αισθανθείτε πόνο στο στήθος, έντονη δύσπνοια, ζάλη, λιποθυμική τάση ή κράμπες στη διάρκεια της δοκιμασίας.

Πέραν του σύντομου χρόνου που απαιτείται για την προετοιμασία, ο χρόνος της εξέτασης καθορίζεται κυρίως από την αντοχή του ασθενή μέχρι την εμφάνιση μυϊκού καμάτου. Από διαγνωστικής πλευράς και ανεξάρτητα από την φυσική κατάσταση του εξεταζόμενου ο επιβλέπων καρδιολόγος μπορεί να σταματήσει την εξέταση όταν η καρδιακή συχνότητα φτάσει στην μέγιστη προβλεπόμενη για την ηλικία του εξεταζόμενου καρδιακή συχνότητα (ΜΠΚΣ), η οποία προσδιορίζεται κατά προσέγγιση από τον μαθηματικό τύπο ΜΠΚΣ=220-ηλικία. Για παράδειγμα, η ΜΠΚΣ για ένα ασθενή 40 ετών θα είναι 220–40=180 σφύξεις ανά λεπτό, ενώ για έναν ασθενή 65 ετών θα είναι 220-65=155 σφύξεις ανά λεπτό. Ένα φυσιολογικό άτομο 35–50 ετών με ενδιάμεση φυσική κατάσταση, συνήθως αντέχει έως 10 λεπτά πάνω στον τάπητα, ενώ τα άτομα με καλή φυσική κατάσταση μπορεί να ξεπεράσουν και τα 12 λεπτά στο πρωτόκολλο Bruce. Ο επιβλέπων καρδιολόγος μπορεί, εφόσον κριθεί αναγκαίο από τα διαγνωστικά ευρήματα, να τερματίσει τη δοκιμασία ακόμη και σε πολύ πρώιμο στάδιο.

Είναι σημαντικό ο εξεταζόμενος να φορά τα κατάλληλα υποδήματα, ώστε να μπορεί να βαδίσει άνετα και σταθερά στον τάπητα χωρίς να γλιστράει. Αθλητικού τύπου υποδήματα συνιστώνται, χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικό. Επίσης, συνιστάται ελαφριά ένδυση, αντίστοιχη με εκείνη που θα φορούσαμε αν επρόκειτο να τρέξουμε. Κρέμες σώματος δεν ενδείκνυνται διότι επηρεάζουν την ποιότητα καταγραφής του ηλεκτροκαρδιογραφήματος.

Η δοκιμασία κόπωσης είναι ασφαλής δοκιμασία και τα ανεπιθύμητα συμβάντα είναι πολύ σπάνια. Με βάση διεθνείς κλινικές μελέτες, η πιθανότητα θανάτου κατά τη δοκιμασία υπολογίζεται σε λιγότερο από 0.01% (δηλαδή 1 σε 10.000 περιστατικά), ενώ απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες, όπως π.χ. κοιλιακή μαρμαρυγή, εμφανίζονται σε ποσοστό 0.05% (δηλαδή 5 σε 10.000 περιστατικά).