Ανάρρωση μετά από Επέμβαση Αορτοστεφανιαίας Παράκαμψης
(Μπάι-Πας)

Η επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (μπάι-πας) είναι ένας τύπος επέμβασης που συνιστάται σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο η επιβίωση των οποίων θα βελτιωθεί συγκριτικά με την υιοθέτηση φαρμακευτικής αγωγής ή την εφαρμογή διαδερμικής αγγειοπλαστικής. Επιπλέον, άλλοι ασθενείς με στηθάγχη ανθεκτική στη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να υποβληθούν σε μπάι-πας εάν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί διαδερμική αγγειοπλαστική.

Στα άτομα με στεφανιαία νόσο, οι αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά αποφράσσονται από εναποθέσεις λίπους (αθηρωματικές πλάκες), με συνέπεια να παρακωλύεται η ροή του αίματος προς διάφορες περιοχές της καρδιάς (βλ. Εικόνα 1).

Στη διάρκεια του μπάι-πας, ο χειρουργός χρησιμοποιεί υγιή τμήματα άλλων αιμοφόρων αγγείων που συλλέγει από τα άνω ή κάτω άκρα ή το θώρακα, για να τροποποιήσει τη ροή του αίματος, και να παρακάμψει την απόφραξη (βλ. Εικόνα 2). Έτσι αποκαθίσταται η φυσιολογική ροή του αίματος.

Ως προς τη μακροπρόθεσμη επιβίωση μετά από μπάι-πας, τα καλύτερα δεδομένα προέρχονται από δύο αναφορές του 2012:

• Η μελέτη ASCERT [1] συμπεριέλαβε 350.000 ασθενείς ≥ 65 ετών που είχαν υποβληθεί σε μπάι-πας. Η υπολογιζόμενη θνησιμότητα ήταν 3.2% στις 30 μέρες μετά την επέμβαση, 6.4% στις 180 μέρες, 8.1% στο ένα έτος, 11.3% στα 2 έτη και 23.3% στα τρία έτη.

• Σε μία βάση δεδομένων του New York State Cardiac Surgery Reporting System [2] τα ποσοστά μονοετούς, τριετούς, πενταετούς και επταετούς θνησιμότητας 8597 ασθενών που είχαν υποβληθεί σε μπάι-πας ήταν 6.2%, 11.2%, 17.6% και 24.2%, αντίστοιχα.

Μετά την εγχείρηση, ο καρδιολόγος θα ορίσει για εσάς ένα θεραπευτικό πλάνο, οι στόχοι του οποίου είναι:

• Η αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου - Ακόμα και μετά την εγχείρηση, μερικά από τα αγγεία της καρδιάς σας μπορεί να εξακολουθούν να έχουν σημαντικές στενώσεις. Επίσης η καρδιά σας μπορεί να έχει ήδη υποστεί μόνιμη βλάβη πριν την επέμβαση. Ο καρδιολόγος θα σας βοηθήσει ώστε τα προβλήματα αυτά να μην επηρεάσουν τη μελλοντική σας ζωή.

• Να σας βοηθήσει να αισθάνεστε μεγαλύτερη ευεξία και ενεργητικότητα.

Ο ιατρός θα σας υποδείξει πως να φροντίζετε τα χειρουργικά τραύματα στο θώρακα, τα χέρια ή πόδια σας. Είναι σημαντικό να προσέχετε για τυχόν σημεία μόλυνσης, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες 2 εβδομάδες μετά την εγχείρηση. Επικοινωνήστε άμεσα με τον καρδιολόγο σας αν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• Πυρετό πάνω από 38⁰C

• Συστολική αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 160 ή μικρότερη από 90

• Πολύ γρήγορο (>110 ανά λεπτό σε ηρεμία), αργό (<60 ανά λεπτό) ή ακανόνιστο σφυγμό

• Πρωτοεμφανιζόμενο ή επιδεινούμενο πόνο στο θώρακα ή γύρω από το χειρουργικό τραύμα στο θώρακα

• Χειρουργικό τραύμα που αιμορραγεί, βγάζει πύο ή έχει ερυθρότητα

Οι περισσότεροι άνθρωποι μετά από μπάι-πας χρειάζεται να λαμβάνουν περισσότερα από ένα φάρμακα, καθημερινά. Τα φάρμακα αυτά σας βοηθούν να ζήσετε περισσότερο και αποτρέπουν την επιδείνωση των στενώσεων εντός των αγγείων σας. Επίσης, μερικά βοηθούν στην αντιμετώπιση της στηθάγχης και άλλων καρδιακών συμπτωμάτων.

Αν πάσχετε από αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή σακχαρώδη διαβήτη, ο ιατρός θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα και για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων.

Είναι σημαντικό να λαμβάνετε καθημερινά τα φάρμακά σας, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες του καρδιολόγου σας. Ενημερώστε τον ιατρό σας αν αντιμετωπίζετε τυχόν παρενέργειες ή οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα σχετικά με τα φάρμακά σας. Μη διακόπτετε τα φάρμακά σας αν πρώτα δεν συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.

Πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή, άλλα μέτρα που θα σας βοηθήσουν να παραμείνετε υγιής είναι:

• Μειώστε το αλάτι στη διατροφή σας.

• Χάστε βάρος, αν είστε υπέρβαρος ή παχύσαρκος.

• Ακολουθήστε διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, αλλά πτωχή σε κόκκινο κρέας και γλυκά και επεξεργασμένα δημητριακά. Τα φρούτα, τα λαχανικά και οι τροφές που είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες (βλ. Εικόνα 3) βοηθούν στην πρόληψη του εμφράγματος και του εγκεφαλικού επεισοδίου.

• Αποφύγετε την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ.

• Διακόψτε το κάπνισμα.

• Ασκηθείτε με ασφάλεια. Η τακτική σωματική άσκηση συμβάλλει αποτελεσματικά στην υγεία της καρδιάς. Ο ιατρός θα σας συστήσει ένα πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας, που θα μπορείτε να ακολουθήσετε με ασφάλεια.

• Μειώστε το άγχος στην καθημερινότητά σας. Το άγχος επιβαρύνει σημαντικά την καρδιά.

Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας σχετικά με την επανέναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Αν είχατε υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου, ο χρόνος επανέναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας θα εξαρτηθεί τόσο από τη σοβαρότητα του εμφράγματος όσο και από την παρουσία συμπτωμάτων.

Μερικοί άνθρωποι χάνουν το ενδιαφέρον τους για το σεξ μετά το μπάι-πας. Αυτό μπορεί να οφείλεται τόσο στη φαρμακευτική αγωγή, όσο και στην κακή ψυχολογική τους κατάσταση ή το φόβο για καρδιακό επεισόδιο στη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Αν αντιμετωπίζετε σεξουαλική δυσλειτουργία, ενημερώστε τον ιατρό σας.

Σχετικά με φυσική δραστηριότητα, κατά την πρώτη εβδομάδα μετά την έξοδό σας από το νοσοκομείο αυξήστε προοδευτικά το βάδισμά σας, κυρίως μέσα στο σπίτι, όσο μπορείτε. Από τη δεύτερη εβδομάδα μπορείτε να κάνετε μικρούς περιπάτους. Μέχρι την έκτη εβδομάδα σταδιακά μπορείτε να επανακτήσετε πλήρη δραστηριότητα βαδίζοντας από 30-45 λεπτά 2 φορές ημερησίως.

Μην ξεχνάτε να φοράτε τις ελαστικές κάλτσες πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι τουλάχιστον για 2 βδομάδες.

Μην εκτίθεστε σε ακραίες θερμοκρασίες, όπως υπερβολικό κρύο στη διάρκεια του χειμώνα ή υπερβολική ζέστη στη διάρκεια του καλοκαιριού.

Κατά τους 2–3 μήνες πρώτους μήνες, όσο δηλαδή χρόνο χρειάζεται για να επουλωθεί πλήρως η χειρουργική τομή στο θώρακα πρέπει να αποφεύγετε τις απότομες κινήσεις που ασκούν τάση πάνω στο στέρνο, όπως σήκωμα βάρους, οδήγηση ή γυμναστική. Μέσα σε χρονικό διάστημα 3 περίπου μηνών οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε μπάι-πας είναι σε θέση να επιστρέψουν στις καθημερινές ασχολίες και δραστηριότητές τους.

Είναι σημαντικό να προσέχετε για τυχόν πόνο στο θώρακα ή συμπτώματα εμφράγματος (βλ. Εικόνα 4). Ωστόσο, κατά τους μήνες μετά το μπάι-πας το έμφραγμα είναι ασύνηθες.

Αν θεωρείτε ότι μπορεί να προσβληθήκατε από έμφραγμα καλέστε άμεσα στο 166. Είναι προτιμότερο να μην προσπαθήσετε να πάτε στο νοσοσκομείο μόνος σας.

Στα άτομα που έχουν υποβληθεί σε μπάι-πας και παραμένουν ασυμπτωματικά, συνιστάται σπινθηρογράφημα αιματώσεως μυοκαρδίου μετά από άσκηση ή φαρμακευτική φόρτιση, όταν συμπληρωθεί μια 5ετία μετά την επέμβαση, προκειμένου να εξεταστεί η διατήρηση του καλού αποτελέσματος της εγχείρησης.